Prompt Engineering là gì? 4 Bí quyết viết prompt hiệu quả

Bạn đã bao giờ hào hứng yêu cầu ChatGPT viết một thứ gì đó và nhận lại một câu trả lời rất chung chung, vô hồn, thậm chí là sai? Đừng vội thất vọng về AI. Vấn đề rất có thể không nằm ở trí tuệ của nó, mà ở chính câu lệnh của chúng ta.

Có một nguyên tắc kinh điển trong ngành máy tính là “rác vào, rác ra” (garbage in, garbage out). Với AI cũng vậy, một câu lệnh hời hợt sẽ cho ra một kết quả tương ứng.

Nhưng tin tốt là, bạn hoàn toàn có thể thay đổi điều đó. Bài viết này sẽ giới thiệu cho bạn nghệ thuật và khoa học của “prompt engineering” – kỹ năng “giao tiếp” với AI để biến nó thành một trợ lý đắc lực, thay vì một cỗ máy cứng nhắc.

Prompt engineering là gì mà “thần thánh” vậy?

Nghe có vẻ phức tạp, nhưng bạn có thể hiểu đơn giản: prompt engineering là kỹ năng thiết kế những câu lệnh (prompt) thật rõ ràng và hiệu quả để dẫn dắt AI tạo ra kết quả đầu ra đúng như mong muốn của bạn nhất.

Hãy ví von một cách dễ hiểu: hãy coi AI như một diễn viên cực kỳ tài năng nhưng lại rất ngây thơ và chỉ biết làm theo kịch bản. Bạn chính là đạo diễn. Một người đạo diễn giỏi sẽ đưa ra chỉ dẫn chi tiết về bối cảnh, vai diễn, lời thoại để diễn viên có thể tỏa sáng. Prompt engineering chính là kỹ năng “đạo diễn” đó. Bạn càng chỉ dẫn rõ ràng, “diễn viên” AI càng diễn xuất sắc.

Bốn nguyên tắc vàng để viết prompt hiệu quả

Để trở thành một người “đạo diễn” tài ba, bạn chỉ cần nắm vững bốn nguyên tắc cơ bản sau:

1. Cung cấp bối cảnh (Context)

AI không thể đọc được suy nghĩ của bạn. Nó không biết bạn là ai, bạn làm gì, hay bạn cần câu trả lời cho mục đích gì. Vì vậy, hãy luôn bắt đầu bằng việc cung cấp cho nó những thông tin nền cần thiết.

Ví dụ tệ: Viết một bài đăng mạng xã hội về AI.
Ví dụ tốt: Tôi là quản lý fanpage "Để AI tính", chuyên cung cấp kiến thức AI dễ hiểu cho người mới bắt đầu. Hãy viết một bài đăng facebook ngắn gọn, thân thiện để giới thiệu về bài viết có tiêu đề "AI là gì?".

2. Đóng vai (Act as / Persona)

Yêu cầu AI “hóa thân” thành một chuyên gia trong một lĩnh vực cụ thể là một mẹo cực kỳ hiệu quả. Việc này sẽ giúp câu trả lời có chiều sâu, văn phong phù hợp và chất lượng chuyên môn cao hơn hẳn.

Ví dụ tệ: Lên kế hoạch đi Hà Nội 3 ngày.
Ví dụ tốt: Hãy đóng vai là một chuyên gia du lịch bản địa am hiểu sâu sắc về Hà Nội. Lên cho tôi một lịch trình chi tiết để khám phá ẩm thực vỉa hè và văn hóa cà phê đặc trưng trong 3 ngày 2 đêm.

3. Xác định rõ định dạng (Format)

Nếu bạn không yêu cầu, AI sẽ trả lời theo cách mặc định của nó. Hãy cho nó biết chính xác bạn muốn kết quả được trình bày như thế nào để tiết kiệm thời gian chỉnh sửa.

Ví dụ tệ: So sánh ưu và nhược điểm của việc học online và offline.
Ví dụ tốt: So sánh ưu và nhược điểm của việc học online và offline. Hãy trình bày kết quả dưới dạng một bảng có 2 cột rõ ràng là "Ưu điểm" và "Nhược điểm".

4. Đưa ra ví dụ (Few-shot Prompting)

“Trăm nghe không bằng một thấy”. Đôi khi, cách nhanh nhất để AI hiểu bạn muốn gì là đưa cho nó một hoặc hai ví dụ mẫu về kết quả bạn mong muốn.

Ví dụ tệ: Viết lại câu sau cho chuyên nghiệp hơn.
Ví dụ tốt: Hãy viết lại các câu sau đây sang giọng văn chuyên nghiệp, trang trọng hơn. Ví dụ: "Mình nghĩ nên họp thôi" -> "Tôi đề xuất chúng ta nên tổ chức một cuộc họp để thảo luận thêm". Bây giờ, hãy viết lại câu sau: "Việc này khó quá, chắc không làm được đâu".

Một công thức prompt đơn giản để bắt đầu

Để dễ nhớ và áp dụng, bạn có thể kết hợp các nguyên tắc trên vào một công thức đơn giản: Vai trò + Nhiệm vụ + Bối cảnh + Định dạng.

Ví dụ tổng hợp: [VAI TRÒ] Hãy đóng vai một chuyên gia marketing. [BỐI CẢNH] Tôi đang cần quảng bá một quán cà phê sách mới mở, nhắm đến đối tượng khách hàng là sinh viên và người làm việc tự do. [NHIỆM VỤ] Hãy gợi ý 5 ý tưởng bài đăng facebook độc đáo để thu hút khách hàng trong tuần đầu khai trương. [ĐỊNH DẠNG] Trình bày dưới dạng gạch đầu dòng, mỗi ý tưởng gồm tiêu đề hấp dẫn và một đoạn mô tả ngắn.

Prompt engineering không phải là phép thuật, đó là một kỹ năng. Giống như việc học một ngôn ngữ mới, bạn càng thực hành, bạn sẽ càng “nói chuyện” với AI một cách tự nhiên và hiệu quả hơn. Bốn nguyên tắc vàng trên chính là nền tảng vững chắc nhất cho bạn.

Ngay bây giờ, hãy mở ChatGPT hoặc một công cụ AI tương tự, thử áp dụng công thức và các nguyên tắc này. Bạn sẽ phải ngạc nhiên về sự khác biệt đấy. Hãy chia sẻ kết quả bất ngờ nhất của bạn ở phần bình luận bên dưới nhé!

Trong bài viết sau thuộc chuyên mục “Ứng dụng AI”, chúng ta sẽ cùng nhau khám phá “Top 10 công cụ AI miễn phí giúp tăng hiệu suất công việc văn phòng lên X2”. Đừng bỏ lỡ!