Giải mã các loại AI phổ biến: AI Tạo sinh (ChatGPT), AI Thị giác (Midjourney) và những ví dụ bạn gặp hàng ngày

Ở bài viết trước, chúng ta đã cùng nhau “giải mã” AI và các thuật ngữ cốt lõi. Giờ bạn đã có một tấm bản đồ, hãy cùng tôi gặp gỡ những “ngôi sao” thực thụ trong thế giới AI – những “nhân vật” nổi tiếng mà có thể bạn đã nghe tên, tương tác, hoặc thậm chí sử dụng hàng ngày mà không hề hay biết.

AI không phải là một thực thể toàn năng duy nhất, mà là một “biệt đội siêu anh hùng” với mỗi thành viên sở hữu những năng lực riêng biệt. Bài viết này sẽ giới thiệu 4 “siêu anh hùng” AI phổ biến nhất và cho bạn thấy chúng đang hiện hữu ngay trong cuộc sống của bạn như thế nào.

1. AI Tạo sinh (Generative AI) – Những Người Kể Chuyện & Sáng Tạo

Đây là “ngôi sao” đang tỏa sáng rực rỡ nhất trên bầu trời công nghệ hiện nay.

• Năng lực đặc biệt: Tạo ra những nội dung hoàn toàn mới chưa từng tồn tại, từ văn bản, hình ảnh, âm nhạc cho đến các dòng mã lập trình phức tạp.
• “Ngôi sao” tiêu biểu: Chắc chắn là ChatGPT. Bạn có thể yêu cầu nó viết một bài thơ về Hà Nội, soạn một email xin nghỉ phép chuyên nghiệp, hay lên kế hoạch cho chuyến đi Đà Lạt. Nó không sao chép từ một nguồn có sẵn nào, mà thực sự “sáng tác” ra nội dung đó dựa trên kiến thức đã học.
• Bạn gặp ở đâu nữa? Khi bạn dùng Midjourney hay DALL-E để tạo ra một bức tranh từ vài dòng mô tả, đó chính là AI Tạo sinh.

Chốt lại: Khi bạn thấy một AI có khả năng “sáng tạo” ra thứ gì đó mới, đó chính là AI Tạo sinh.

2. AI Thị giác (Computer Vision) – Những Quan Sát Viên Tinh Tường

“Siêu anh hùng” này được trao cho đôi mắt thần, giúp máy tính có khả năng “nhìn” và “hiểu” thế giới hình ảnh.

• Năng lực đặc biệt: Nhận diện vật thể, con người, khuôn mặt, đọc chữ trong ảnh và thậm chí là phân tích cả một đoạn video.
• “Ngôi sao” tiêu biểu: Tính năng Mở khóa bằng khuôn mặt (Face ID) trên điện thoại của bạn. Nó “nhìn” khuôn mặt bạn, phân tích các đặc điểm và quyết định xem có đúng là chủ nhân hay không.
• Bạn gặp ở đâu nữa? Khi bạn dùng Google Lens để tìm kiếm thông tin về một bông hoa lạ bạn vừa chụp; khi một chiếc xe tự lái “nhìn” đường đi, biển báo và người đi bộ; hay khi camera trong siêu thị tự động phát hiện các hành vi bất thường.

Chốt lại: Mọi ứng dụng liên quan đến việc AI xử lý hình ảnh hoặc video đều thuộc về lĩnh vực AI Thị giác.

3. AI Xử lý Ngôn ngữ Tự nhiên (NLP) – Những Nhà Ngôn ngữ Học

Đây là “chuyên gia” giúp máy tính có thể đọc, hiểu và giao tiếp bằng ngôn ngữ của con người.

• Năng lực đặc biệt: Hiểu được ý nghĩa, sắc thái, ngữ cảnh trong cả văn bản và giọng nói.
• “Ngôi sao” tiêu biểu: Trợ lý ảo Siri và Google Assistant. Bạn nói “Hẹn báo thức lúc 7 giờ sáng”, nó không chỉ nghe âm thanh mà còn “hiểu” được mệnh lệnh bạn đưa ra.
• Bạn gặp ở đâu nữa? Công cụ Google Dịch bạn dùng hàng ngày; tính năng tự động sửa lỗi chính tả khi bạn gõ văn bản; các chatbot tự động trả lời câu hỏi của bạn trên các website.

Lưu ý: ChatGPT là một ứng dụng đỉnh cao, kết hợp sức mạnh của cả NLP (để hiểu câu lệnh của bạn) và AI Tạo sinh (để tạo ra câu trả lời).

4. AI Phân tích & Dự đoán (Predictive AI) – Những Nhà Chiến lược Thầm lặng

Đây là “bộ não” phân tích đằng sau rất nhiều dịch vụ bạn yêu thích, hoạt động một cách thầm lặng nhưng cực kỳ hiệu quả.

• Năng lực đặc biệt: “Nghiền ngẫm” một lượng lớn dữ liệu trong quá khứ, tìm ra các quy luật ẩn và từ đó đưa ra những dự đoán chính xác cho tương lai.
• “Ngôi sao” tiêu biểu: Hệ thống gợi ý phim của Netflix. Nó không đoán mò, mà phân tích lịch sử xem phim của bạn và hàng triệu người dùng khác để dự đoán bộ phim tiếp theo bạn sẽ “ghiền”.
• Bạn gặp ở đâu nữa? Hệ thống lọc thư rác của Gmail (dự đoán một email có phải là spam hay không); các ứng dụng gợi ý sản phẩm trên Shopee, Tiki; các ứng dụng dự báo thời tiết.

Như bạn thấy, biệt đội “siêu anh hùng” AI không hề xa vời. Nó đang ở trong chiếc điện thoại, hòm thư, và các dịch vụ giải trí bạn vẫn dùng hàng ngày. Việc “biết mặt, gọi tên” chúng giúp bạn không chỉ là người dùng thông thường, mà còn là người hiểu và sẵn sàng làm chủ công nghệ.

Giờ bạn đã biết CÓ những loại AI nào, nhưng làm sao để “ra lệnh” cho chúng một cách hiệu quả nhất?

Hãy đón đọc bài viết tiếp theo trong series: “Nhập môn Prompt Engineering: Bí quyết ‘giao tiếp’ với AI để có kết quả như ý.”

• AI CHO DOANH NGHIỆP
• AI NHẬP MÔN
• AI NHẬP MÔN
• Bài viết
• HƯỚNG DẪN AI