Tác động toàn diện của Google Ai Overviews (IAO) đến doanh nghiệp Việt Nam và chiến lược thích nghi thời đại AI

1. Google Ai Overviews (IAO): Định nghĩa lại trang kết quả tìm kiếm

AI Overviews (AIO) đánh dấu một bước tiến quan trọng trong cách người dùng tìm kiếm và tương tác với thông tin trên Google. Tính năng này, trước đây được biết đến là Search Generative Experience (SGE), là một cải tiến mới tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) trực tiếp vào trang kết quả tìm kiếm của Google (SERP). Thay vì chỉ hiển thị danh sách các liên kết, AIO tạo ra một bản tóm tắt thông tin toàn diện, tổng hợp dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau có trong chỉ mục tìm kiếm của Google.

Mục tiêu chính của AIO là nâng cao trải nghiệm người dùng, giúp giảm thiểu thời gian tìm kiếm và số lượt nhấp chuột vào các trang web riêng lẻ để tìm thông tin. Cơ chế hoạt động của AIO dựa trên các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) như Gemini, cho phép nó hiểu ngữ cảnh truy vấn của người dùng, sau đó phân tích, tổng hợp thông tin từ hàng tỷ trang web và trình bày chúng dưới dạng tóm tắt mạch lạc, dễ hiểu. Các bản tóm tắt này có thể kèm theo văn bản, hình ảnh, video và đặc biệt là các liên kết trích dẫn nguồn gốc. Ngoài ra, AIO còn có khả năng xử lý các câu hỏi phức tạp, yêu cầu suy luận nhiều bước và hỗ trợ lập kế hoạch chi tiết cho người dùng.

Về lịch sử phát triển, Google bắt đầu thử nghiệm AIO (tên cũ: SGE) trên Search Labs, sau đó triển khai phiên bản beta tại Mỹ từ ngày 14/05/2024¹⁰. Tính đến tháng 5/2025, AIO đã mở rộng ra hơn 200 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong đó có Việt Nam (tích hợp trên Chrome). Theo Semrush, tỷ lệ truy vấn kích hoạt AIO toàn cầu đã tăng từ 6.49% (tháng 1/2025) lên 13.14% (tháng 3/2025), cho thấy Google đang đẩy mạnh tích hợp AIO vào trải nghiệm tìm kiếm hàng ngày. WordStream cũng báo cáo AIO xuất hiện trong gần 55% lượt tìm kiếm Google vào tháng 3/2025, và thị phần từ khóa của AIO đã tăng gấp đôi kể từ đó.

Cấu trúc cơ bản của một kết quả Google AI Overviews thường bao gồm ba phần chính: một đoạn thông tin tóm tắt, phần nội dung chính được phân tích chi tiết hơn, và một danh sách các nguồn trích dẫn mà AIO đã sử dụng để tổng hợp thông tin. Đôi khi, AIO có thể xuất hiện ở giữa trang kết quả tìm kiếm hoặc thậm chí hiển thị các phân đoạn video liên quan đến truy vấn.

2. Những thay đổi cốt lõi trong hành vi người dùng dưới tác động của AIO

Sự xuất hiện của AI Overviews đang định hình lại đáng kể hành vi tìm kiếm của người dùng trên Google, tạo ra những thay đổi mà các doanh nghiệp cần nắm bắt để thích nghi.

Một trong những xu hướng rõ rệt nhất là

Zero-click Search (tìm kiếm không nhấp chuột). Với việc AIO cung cấp bản tóm tắt thông tin toàn diện và trực tiếp trên trang kết quả tìm kiếm (SERP), người dùng có xu hướng tìm thấy câu trả lời cho truy vấn của mình ngay lập tức mà không cần phải nhấp vào bất kỳ liên kết website nào. Điều này làm giảm đáng kể lượng nhấp chuột vào các kết quả tìm kiếm tự nhiên truyền thống.

Hơn nữa, người dùng đang chuyển từ việc sử dụng các từ khóa đơn lẻ sang

Truy vấn Hội thoại. Thay vì tự đúc rút nhu cầu thành những từ khóa ngắn gọn, họ có thể tìm kiếm Google bằng những câu hỏi phức tạp hơn, mang tính chất hội thoại tự nhiên. AIO có khả năng xử lý những câu hỏi đa bước và lập kế hoạch chi tiết, phản ánh sự thay đổi này trong cách tương tác với công cụ tìm kiếm.

Hành trình truy vấn của người dùng dường như đang bị đảo ngược. Trước đây, người dùng thường phát sinh nhu cầu, tự chuyển hóa thành từ khóa, tìm kiếm Google, đọc qua nhiều website rồi mới tự tổng hợp thông tin và đưa ra kết luận. Với AIO, khi nhu cầu phát sinh và người dùng tìm kiếm Google với truy vấn hội thoại , AIO sẽ đưa ra ngay kết quả kết luận cùng với các nguồn trích dẫn. Nếu người dùng muốn tìm hiểu thêm hoặc xác minh thông tin, họ chỉ cần bấm theo nguồn và sẽ được điều hướng tới đoạn văn chính xác của nguồn đó. Điều này không chỉ tiết kiệm thời gian mà còn thay đổi kỳ vọng của người dùng về tốc độ và sự tiện lợi của thông tin.

3. Phân tích tác động chi tiết của AIO đến SEO & Website doanh nghiệp Việt Nam

Báo cáo của SEONGON, dựa trên nghiên cứu 3.000 website và 1.6 triệu từ khóa tại Việt Nam trong thời gian 1 tháng trước và 1 tháng sau khi AIO xuất hiện, đã chỉ ra những tác động cụ thể và đáng chú ý:

Sụt giảm Traffic tổng thể: AIO làm giảm lưu lượng truy cập của cả website B2B và B2C. Đối với các doanh nghiệp B2B, mức giảm là -6.15% traffic, trong khi B2C chịu ảnh hưởng nặng nề hơn với mức giảm -17.49% traffic. SEONGON nhận định rằng với B2B, AIO đang giúp sàng lọc và mang lại lượng traffic chất lượng hơn, do đó chiến lược nên tập trung vào nội dung chuyên sâu để chốt sale. Ngược lại, B2C phải đối mặt với thách thức sống còn, yêu cầu tối ưu quyết liệt để giành lại người dùng và bảo vệ kênh chuyển đổi đang bị AIO đe dọa.

Tác động theo loại từ khóa:

• Informational (Tìm thông tin): Đây là nhóm từ khóa chiếm đa số lượng tìm kiếm (50%) và có tần suất AIO xuất hiện cao nhất (44%). Điều này cho thấy các nội dung mang tính chất cung cấp kiến thức, giải đáp thắc mắc bị ảnh hưởng mạnh mẽ nhất.
• Navigational (Tên thương hiệu, SP, DV): Nhóm từ khóa này có lượng tìm kiếm lớn (35%) nhưng AIO gần như không xuất hiện (6%).
• Commercial (Mua bán, cho thuê, giá) và Transactional (So sánh, đánh giá, review): Hai nhóm này có tần suất AIO xuất hiện thấp hơn, lần lượt là 19% và 5%. Lý do B2C chịu ảnh hưởng mạnh hơn được cho là do ngành B2C tập trung nhiều vào key info, trong khi B2B tập trung nhiều hơn về sản phẩm và mã sản phẩm.
• Từ khóa có Search Volume thấp (50-100): Đáng chú ý, các từ khóa có Volume Search 50-100 có khả năng kích hoạt AIO cao nhất, lên đến 32.24%. Điều này đồng nghĩa với việc các từ khóa dài, tìm kiếm chi tiết, từ khóa ngách, đặc biệt là các câu hỏi sẽ kích hoạt AIO mạnh mẽ nhất.

Ảnh hưởng đến CTR và vị trí Top 1: Sự xuất hiện của AIO làm giảm tỷ lệ nhấp chuột (CTR) trên toàn bộ 10 vị trí tự nhiên hàng đầu. Vị trí Top 1 chịu ảnh hưởng nặng nề nhất, với CTR giảm mạnh từ 24.9% xuống chỉ còn 17.6%, tương đương mức sụt giảm khoảng 25% giá trị vốn có. Điều này cho thấy vị trí Top 1 không còn là “mỏ vàng” như trước, giá trị của nó đã bị suy giảm đáng kể. Chiến lược SEO giờ đây không thể chỉ nhắm đến việc xếp hạng #1, mà phải là thống trị toàn diện trang kết quả (SERP Dominance), tức là phải xuất hiện đồng thời trong cả AIO và các vị trí tự nhiên.

Tác động theo ngành kinh doanh: Ngành Y tế (Health) có tần suất xuất hiện AI Overviews (AIO) cao đột biến, lên tới 61.7%⁴⁸. Các ngành quan trọng khác như Dịch vụ chuyên nghiệp (23.8%), Bán lẻ (24.2%) và Tài chính (22.9%) cũng có tỷ lệ rất ca^o. Ngược lại, các ngành như Bất động sản (6.2%) và Ô tô (5.6%) lại ít bị ảnh hưởng hơn. SEONGON nhấn mạnh rằng các ngành thuộc nhóm “Your Money or Your Life” (YMYL), đặc biệt là Y tế, đang là tâm điểm của AIO, và doanh nghiệp trong các ngành này phải tối ưu E-E-A-T (Kinh nghiệm, Chuyên môn, Thẩm quyền, Tin cậy) ở mức độ cao nhất để tồn tại và có cơ hội xuất hiện trong AIO.

Nguồn trích dẫn trong AIO: Trong 100 kết quả trích nguồn được AIO dẫn link, có 32.2% nguồn chứa các website trong Top 10. AIO vẫn ưu tiên hiển thị các kết quả SEO tốt (trong Top 10), tuy nhiên cơ hội vẫn rất lớn dành cho kết quả ngoài Top 10. Nếu bạn tạo ra nội dung chất lượng cao, Google sẽ đề xuất trong AIO khi có liên quan. Trung bình mỗi kết quả AIO sẽ dẫn khoảng 6-7 liên kết.

4. Dự báo của SEONGON và tương lai SEO

Google AI Overviews đánh dấu một bước tiến quan trọng trong cách người dùng tìm kiếm và tương tác với thông tin trên Google. Việc hiểu rõ cơ chế hoạt động và tác động của AIO sẽ giúp doanh nghiệp tối ưu chiến lược SEO hiệu quả hơn, đảm bảo nội dung luôn mang đến giá trị thực sự với người dùng. Hiện Google vẫn đang tiếp tục phát triển tính năng AIO.

Tốc độ cập nhật là lợi thế lớn: Google luôn ưu tiên những nội dung mới mẻ, chính xác và kịp thời, nhằm mang lại trải nghiệm tốt nhất cho người dùng. Trong thời đại AI, thuật toán của Google không chỉ đọc nội dung, mà còn đánh giá tính cập nhật và giá trị thực tiễn của bài viết. Vì vậy, việc duy trì lịch trình cập nhật nội dung định kỳ – từ bổ sung dữ liệu mới, cải tiến cách trình bày đến điều chỉnh theo xu hướng tìm kiếm là cực kỳ quan trọng. Nội dung được cập nhật thường xuyên chính là tín hiệu chất lượng gửi tới Google rằng website luôn “sống”, đang phục vụ nhu cầu người dùng một cách liên tục và đáng tin cậy.

Nội dung chất lượng và độc quyền lên ngôi: Google khuyến khích ngoài tập trung vào từ khóa chính thì còn nên bao quát cả các truy vấn liên quan. Nội dung là yếu tố rất quan trọng để AIO lựa chọn trang nguồn. Vì vậy, trong thời gian tới, nội dung chất lượng và độc quyền (information gain) sẽ lên ngôi. Những website tập trung vào truy vấn giao dịch (Transactional Queries) có thể ít bị ảnh hưởng hơn.

Tình huống giả định về AIO trong tương lai:

• Google mở rộng quảng cáo trong AI Overviews: Quảng cáo sẽ xuất hiện ngay trong phần AI-generated summary (tính năng AI tóm tắt nội dung).
• AI Overviews xuất hiện cho nhiều loại truy vấn hơn: Cạnh tranh SEO sẽ khốc liệt hơn, đòi hỏi cần tối ưu nội dung tốt hơn.
• Google cải thiện khả năng trích nguồn chính xác hơn: Các trang web có nội dung chuyên sâu, đáng tin cậy sẽ có lợi thế hơn.

AIO ngày càng được ưu tiên và sẽ sớm xuất hiện thêm ở các vị trí mới như “People also ask” v.v.v. nên SEO theo cách truyền thống cần thay đổi để phù hợp với xu hướng này.

5. Chiến lược thích nghi toàn diện cho Kỷ nguyên AI Overviews

Thay vì chống lại, các doanh nghiệp cần học cách “sống chung” và tối ưu hóa cho AIO. Đây là một quy trình liên tục đòi hỏi sự thay đổi trong tư duy chiến lược.

Nền tảng E-E-A-T (Experience, Expertise, Authority, Trustworthiness):

E-E-A-T là chỉ số vàng để AIO lựa chọn bạn hay đối thủ được hiển thị trong câu trả lời. AIO ưu tiên nội dung chất lượng theo các yếu tố Kinh nghiệm, Chuyên môn, Thẩm quyền, Tin cậy. Độ tin cậy của nội dung đặc biệt quan trọng với những trang web có nội dung về chủ đề YMYL (Your Money, Your Life) như tài chính, y tế, sức khỏe, vì chúng ảnh hưởng đến an toàn và hạnh phúc của người đọc. Để sản xuất được những bài viết chất lượng, có độ uy tín cao, bạn cần nghiên cứu thật kỹ nội dung mình định viết, sau đó tổng hợp dữ liệu, phân tích, chọn lọc và cung cấp cho người đọc những thông tin chính xác, đầy đủ nhất.

Tối ưu Kỹ Thuật & Schema: Đảm bảo website của bạn được Google crawl và index hiệu quả. Việc sử dụng Schema Markup hợp lý sẽ giúp Google hiểu rõ hơn về nội dung và cấu trúc của trang, từ đó tăng khả năng xuất hiện trong các định dạng rich results và AIO.

Xây dựng Topic Clusters (Cụm Chủ đề⁾: Thay vì chỉ tập trung vào từ khóa đơn lẻ, doanh nghiệp nên xây dựng các cụm chủ đề toàn diện để thể hiện sự am hiểu sâu sắc về một lĩnh vực nào đó. Điều này không chỉ giúp tối ưu SEO mà còn cung cấp giá trị toàn diện hơn cho người dùng, từ đó tăng cường Authority (thẩm quyền) của website.

Đa dạng hóa Nội dung & Kênh: Không còn thời đại của một bài viết có thể duy trì hiệu quả trong thời gian dài. Doanh nghiệp cần tái cấu trúc nội dung từ bài viết trụ cột dài thành nhiều định dạng nội dung nhỏ hơn và phù hợp với nhiều kênh khác nhau như bài social, email newsletter, video ngắn (Reels, Shorts). Điều này giúp tăng cường độ phủ và tiếp cận khách hàng tiềm năng trên nhiều nền tảng.

Theo dõi & Thích ứng liên tục: Quy trình SEO trong kỷ nguyên AIO đòi hỏi sự thay đổi tư duy chiến lược và cập nhật định kỳ. Doanh nghiệp cần liên tục theo dõi các thay đổi của AIO, phân tích dữ liệu hiệu suất và điều chỉnh chiến lược nội dung cũng như kỹ thuật để duy trì lợi thế cạnh tranh.

Ưu tiên định dạng Featured Snippet:

Mục tiêu của AI Overviews là cung cấp thông tin cho người dùng một cách nhanh chóng, dễ hiểu. Google sẽ ưu tiên những nội dung có câu trả lời ngắn gọn, súc tích ở đầu mỗi phần. Để tăng khả năng xuất hiện trong AIO, doanh nghiệp nên viết nội dung có định dạng giống Featured Snippet (đoạn trích nổi bật đáp ứng từ khóa tìm kiếm của người dùng).

• Câu văn ngắn gọn: Sử dụng các câu đơn, chỉ mang một ý chính và tránh sử dụng câu văn dài, nhiều ý phức tạp. Featured Snippets thường dài 40-50 từ hoặc 40-250 ký tự, tùy thuộc vào loại Snippet.
• Từ ngữ dễ hiểu, phổ biến: Hạn chế sử dụng các từ vựng phức tạp hoặc thuật ngữ chuyên ngành. Nếu bắt buộc phải dùng, nên giải thích ngắn gọn để người đọc dễ hiểu.
• Bố cục rõ ràng: Sử dụng các tiêu đề H2, H3 để giúp người đọc định hướng nội dung. Các đoạn văn không nên quá dài, chia thành nhiều đoạn ngắn. Đặc biệt, sử dụng gạch đầu dòng hoặc danh sách để trình bày các thông tin quan trọng. Theo Surfer SEO, 78% nội dung AIO lựa chọn có chứa danh sách liệt kê.
• Trình bày trực quan: Có thể sử dụng hình ảnh, biểu đồ để minh họa nội dung và in đậm từ khóa quan trọng để người đọc nắm được ý chính.

Dịch chuyển sang SEO hành vi & cảm xúc người dùng:

Trong thời đại AI, Google ưu tiên trải nghiệm người dùng thực sự. Đội ngũ SEO cần dịch chuyển từ tư duy “SEO từ khóa” sang “SEO hành vi & cảm xúc người dùng”. Điều này đòi hỏi nội dung không chỉ trả lời “câu hỏi họ đang gõ” , mà còn giải quyết “vấn đề họ thực sự quan tâm”. Nội dung phải mang tính hướng dẫn, so sánh, gợi mở và tạo dựng niềm tin – thay vì chỉ liệt kê thông tin. Để duy trì và nâng cao thứ hạng bền vững, nội dung cần đi sâu vào Insight người dùng – tức là thấu hiểu nỗi lo, kỳ vọng, cảm xúc và ngữ cảnh đằng sau mỗi lượt tìm kiếm. SEOer cần kết hợp giữa kỹ thuật, content chất lượng cao và hiểu biết sâu sắc về người tìm kiếm để tạo nên những bài viết chất lượng.

TẢI BÁO CÁO ĐẦY ĐỦ TẠI ĐÂY